Badanie stężenia wolnej trijodotyroniny (T3) obok poziomu tyroksyny (T4) jest kluczowe dla sprawdzenia stanu tarczycy. Obydwa hormony są w głównej mierze syntetyzowane w tym gruczole, dlatego za wysokie lub zbyt niskie wyniki bezpośrednio wskazują na nieprawidłowości w jej obrębie. Nadczynność, niedoczynność, nowotwory czy stany zapalne tarczycy są szczególnie niebezpieczne u dzieci, ponieważ rzutują na układ nerwowy i mogą prowadzić do zaburzeń w rozwoju.
Co to jest trijodotyronina (T3)?
Trijodotyronina jest najważniejszym hormonem, który powstaje w tarczycy. Odbywa się to w drodze odjodowania innego ważnego hormonu – tyroksyny. Proces zachodzi tkankach obwodowych. Synteza T3 ma również miejsce w komórkach pęcherzykowych tarczycy.
Trijodotyronina (T3) pełni kluczową rolę dla funkcjonowania układu nerwowego, zwłaszcza u nienarodzonych dzieci w czasie jego rozwoju. Pełni także szereg kluczowych funkcji, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Są to:
- współudział w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów,
- udział w przemianach energetycznych,
- wpływ na funkcjonowanie układu rozrodczego, pokarmowego czy krążenia,
- oddziaływanie na prawidłowe funkcjonowanie nerek.
Trijodotyronina w organizmie w głównej jest związana z białkami krwi. W takiej formie nie wykazuje żadnych aktywności. Jedynie wolna postać wykazuje wpływ na działanie wielu układów.
>> Domowe testy diagnostyczne, także na poziom hormonów tarczycy
Trijodotyronina (T3) – kiedy należy wykonać badanie?
Badanie poziomu trijodotyroniny jest najczęściej zlecane przez lekarza endokrynologa lub ginekologa, gdy zachodzą podejrzenia dotyczące nieprawidłowości w obrębie tarczycy. Dotyczy to zwłaszcza nadczynności tarczycy, na którą mogą wskazywać zgłaszane przez pacjenta objawy:
- przyspieszony rytm serca,
- niepokój i pobudzenie,
- niepokojąca utrata wagi,
- drżenie rąk,
- problemy z zasypianiem,
- wrażliwość na światło lub inne objawy w obrębie oczu.
Lekarz decyduje się na sprawdzenie poziomy trijodotyroniny zwykle wtedy, gdy poziom TSH i T4 są nieprawidłowe lub ich wyniki nie wystarczają do prawidłowego postawienia diagnozy.
>> Triglicerydy – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie do badania, interpretacja wyników i postępowanie po badaniu
Do innych wskazań wykonania badania poziomu T3 należą:
- obecność guzków na tarczycy,
- monitorowanie chorób, tj. nowotwór lub nadczynność tarczycy,
- diagnostyka w kierunku tyreotoksykozy (nadmiar hormonów tarczycy mylnie wskazuje na nadczynność tego gruczołu).
Trijodotyronina (T3) – jak się przygotować do badania jej poziomu?
Badanie powinno wykonać się na czczo, w godzinach porannych. Należy przyjść na nie odpowiednio nawodnionym. Na kilka dni przed wykonaniem pobrania, nie należy przyjmować leków z tyroksyną. Niewskazane jest również, aby pomiar wykonywać w trakcie leczenia heparyną.
Jak przebiega badanie trijodotyroniny?
Do badania pobierana jest niewielka próbka krwi żylnej, zazwyczaj ze zgięcia łokciowego. Przeszkolony personel medyczny zrobi to w kilka minut, a pacjent bezpośrednio po nim może się udać do domu.
Pobrana próbka zostaje przekazana do laboratorium, gdzie metodami immunologicznymi bada się stężenie trijodotyroniny. Przebiega to dwuetapowo. Wynika to z faktu, że T3 w głównej mierze występuje w formie nieaktywnej we krwi, reszta zaś krąży po organizmie. Z próbki krwi najpierw wyodrębnia się wszystkie elementy poza trijodotyroniną. Następnie do oczyszczonego materiału wprowadza się specjalne przeciwciała, które po związaniu z T3 emitują światło. Badanie jego natężenia pozwala określić, ile hormonu znajduje się we krwi pacjenta.
>> Leczenie i dieta w chorobie Hashimoto
Trijodotyronina (T3) – interpretacja wyniku
Wynik badania trijodotyroniny zazwyczaj jest interpretowany na podstawie innych analiz (np. stężenie wolnej trijodotyroniny czy TSH, który zazwyczaj nie jest prawidłowy). Niemniej wartości referencyjne dla tego hormonu mieszczą się w granicach 2,25-6 pmol/L. Należy podkreślić, że wynik poziomu T3 będzie zawsze zależny od stężenia TSH w organizmie.
Badanie należy poprzedzić szczegółową konsultacją ze specjalistą, gdyż bardzo wiele czynników może zaburzyć jego wynik. Są to np.:
- terapia estrogenowa i androgenowa,
- doustna antykoncepcja,
- leczenie anabolikami sterydowymi lub testosteronem,
- duże dawki salicylanów,
- niewydolności nerek,
- choroby wątroby, jelit,
- toczące się procesy nowotworowe.
Wysoki poziom trijodotyroniny (T3)
Podwyższone wartości trijodotyroniny obserwuje się w nadczynności tarczycy lub wolu guzkowym. Wysoki poziom wskazuje również na:
- chorobę Gravesa-Basedowa,
- przejściowe zapalenie tarczycy (np. po porodzie, po przebytej chorobie wirusowej),
- nowotwory tarczycy,
- ektopową tkankę tarczycową,
- guz przysadki wydzielający TSH.
Niski poziom trijodotyroniny (T3)
Wyniki poniżej normy mogą wskazywać na niedoczynność tarczycy oraz szereg chorób w jej obrębie. Do schorzeń tych należą m.in.: choroba Hashimoto, infekcje tarczycy, atroficzne zapalenie tarczycy, wodzone defekty syntezy hormonów, zespoły pozatarczycowe, amyloidoza, wole Riedla oraz wiele innych.
Trijodotyronina (T3) – co po badaniu?
Przyczyny zaburzeń trijodotyroniny są tak szerokie, że interpretację wyników należy pozostawić lekarzowi specjaliście (endokrynologowi). Dopiero po przeprowadzeniu pełnej diagnostyki, wywiadzie lekarskim oraz badaniu fizykalnym, lekarz może wdrożyć odpowiednią terapię.
Trijodotyronina (T3) – skutki uboczne po badaniu
Badanie poziomu trijodotyroniny nie powoduje praktycznie żadnych skutków ubocznych. Do pewnych niedogodności można zaliczyć przejściową tkliwość w miejscu wkłucia, zaczerwienienie, niewielką bolesność. Ewentualnie może pojawić się mały siniak.
>> Niedoczynność tarczycy w ciąży – skutki, wpływ na dziecko
Trijodotyronina (T3) – czy można wykonać u kobiet w ciąży?
Hormony tarczycy wykazują kluczowe działanie w czasie ciąży. Do czasu, aż płód sam nie zacznie ich produkować, korzysta z zasobów matki. Wpływają one na prawidłowy rozwój mózgu płodu oraz jego układ kostny. W przypadku, gdy u matki występują zaburzenia w obrębie tego gruczołu, można się ich spodziewać również u noworodka.
Z uwagi na tę zależność, bardzo istotna jest kontrola prawidłowego funkcjonowania tarczycy na każdym etapie ciąży. Zadbanie o kondycję tarczycy matki wpływa na prawidłowy rozwój płodu.
Trijodotyronina (T3) – czy można wykonać u dzieci?
Zaburzenia w obrębie funkcjonowania tarczycy stanowią poważny problem dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania dziecka, już od najwcześniejszego etapu. Hormony tarczycy są kluczowe, dlatego noworodki w Polsce są objęte obowiązkową diagnostyką w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy. Nie ma jednak obowiązku diagnozowanie niedoczynności wtórnej oraz nadczynności, która może wynikać m.in. z choroby Gravesa-Basedowa.
Diagnostyka wszystkich nieprawidłowości opiera się m.in. w oparciu o badanie poziomu trijodotyroniny.
Trijodotyronina (T3) – cena badania
Aby wykonać bezpłatnie badanie, potrzebne jest skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty. W przypadku badania komercyjnego należy liczyć się z wydatkiem ok 20 złotych. Dokładna kwota zależy od laboratorium, które wykonuje pomiar.
>> Niedoczynność tarczycy – badania diagnostyczne, zasady leczenia
